Phá Cỗ Trung Thu Là Gì ? Ý Nghĩa Việc Phá Cỗ Trung Thu

Trung thu là ngày rằm tháng 8, theo nghĩa Hán Việt là “giữa mùa thu”, là ngày tết của trẻ em và là dịp đoàn viên của gia đình. Trong dịp này, trẻ em khắp nơi trông đợi để được trông trăng phá cỗ. Nghe phá cỗ trung thu chắc nhiều người thấy lạ tai, đặc biệt là từ “phá cỗ”. Vậy hãy cùng nhau tìm hiểu phá cỗ trung thu là gì, ý nghĩa việc phá cỗ trung thu bởi có thể bạn đã nghe nhưng chưa hiểu hết ý nghĩa của nó

​Nhắc đến trung thu là nhắc đến cung trăng, chú Cuội, chị Hằng, là ngày trẻ em được người lớn tặng bánh kẹo, đồ chơi, đèn lồng. Trong ngày này, các gia đình bày cỗ trông trăng, thể hiện sự biết ơn, báo hiếu với các thành viên lớn tuổi trong gia đình và để cầu mong sự tốt lành cho mùa màng, sự yên ấm đoàn viên trong gia đình. Song song với đó là phong tục phá cỗ trung thu. Đây là tục lệ dân gian có từ lâu đời.

Phá cỗ trung thu là gì

Phá cỗ trung thu là một phong tục văn hóa dân gian. Từ này có lẽ những người lớn lên ở thôn quê sẽ được biết nhiều hơn so với người ở thành phố. Trong ngày tết Trung thu, các gia đình bày biện một mâm cỗ ngoài trời để cúng trăng và tế trời đất, cầu mong cho mùa màng bội thu, cho gia đình đoàn viên, hạnh phúc, cho sự viên mãn trong cuộc sống.

Mâm cỗ đặc biệt này bao gồm các loại bánh trung thu như bánh nướng truyền thống, bánh dẻo, bánh làm theo hình các con vật ngộ nghĩnh và các loại bánh kẹo khác trẻ con thích. Mâm cỗ cũng bao gồm các loại trái cây sẵn có của mùa thu lấy từ vườn nhà như na, bưởi, chuối, hồng, mía... được bày biện công phu, cắt tỉa khéo léo.

Xung quanh mâm cỗ là các loại đèn lồng trung thu như đèn ông sao, đèn cá chép, đèn giấy nhún... Ánh sáng của trăng trên trời và đèn hoa dưới đất tạo nên khung cảnh đêm trung thu lung linh huyền ảo.

Cỗ bàn bày biện đầy đủ, trăng rằm đã lên cao sáng tỏ, đất trời, tổ tiên cũng đã chứng giám cho lòng thành của con cháu qua các nghi thức cúng lễ. Giây phút này cũng là lúc mọi người quây quần lại và đồng thanh hô... phá cỗ!.

Người ta lần lượt dỡ bánh, trái cây xuống, chia phần cho trẻ nhỏ và mọi người cùng thưởng thức. Người lớn thì ăn bánh trung thu uống trà, trẻ em ăn bánh trái và cầm lồng đèn sặc sỡ thắp sáng vừa đi vừa hát bài “Chiếc đèn ông sao”, “Rước đèn tháng Tám” hoặc xem những đoàn lân nhảy múa trong tiếng trống rộn ràng náo nhiệt mang đến điềm lành.

Như vậy, phá cỗ trung thu là cùng nhau thưởng thức mâm cỗ trung thu dưới ánh trăng rằm tháng Tám, thưởng thức hương vị của tết trung thu.

Ý nghĩa việc phá cỗ trung thu

​Với trẻ em nông thôn, ngày Tết trung thu trông trăng phá cỗ, xem múa lân là ngày vui, nô nức của các em. Vào dịp Tết Trung Thu, cha mẹ bày cỗ cho các con để mừng trung thu, mua và làm nhiều loại lồng đèn thắp bằng nến, treo trong nhà và hoặc tổ chức cho trẻ em rước đèn.

Đây là dịp để các bậc cha mẹ, ông bà tùy theo khả năng kinh tế gia đình thể hiện tình thương yêu con cháu, cũng là dịp để con cháu tỏ lòng biết ơn ông bà cha mẹ. Phá cỗ trung thu là lúc mọi người trong gia đình quây quần bên nhau ngắm trăng, thưởng thức mâm cỗ dưới ánh trăng trong không khí mát mẻ, êm ả của mùa thu. Vì vậy, đây là dịp để tình yêu thương gia đình thêm khăng khít, gắn bó.

Phong tục phá cỗ trông trăng cũng liên quan đến sự tích chú Cuội trên cung trăng. Tích xưa kể rằng, một hôm Cuội đi vắng, do sự nhầm lẫn của vợ, cây đa quý có khả năng cải tử hoàn sinh bị bật gốc bay lên trời. Chú Cuội bèn bám vào rễ cây níu kéo lại nhưng không được và đã bị bay lên cung trăng cùng với cây đa của mình.

Nhìn lên mặt trăng, có thể thấy một vết đen rõ hình một cây cổ thụ có người ngồi dưới gốc và trẻ em tin rằng, đó là hình chú Cuội ngồi gốc cây đa. Ngày rằm tháng Tám là ngày trăng sáng nhất và hình ảnh cây đa chú Cuội được nhìn thấy rõ nhất vào ngày này.

Ngoài ý nghĩa vui chơi cho trẻ em và người lớn, Tết Trung thu còn là dịp để người ta ngắm trăng tiên đoán mùa màng và vận mệnh quốc gia. Nếu trăng thu màu vàng thì năm đó sẽ được mùa, nếu trăng thu màu xanh hay lục thì năm đó sẽ có thiên tai, và nếu trăng thu màu cam trong sáng thì đất nước sẽ yên bình, thịnh trị.

Những năm gần đây, phá cỗ trung thu cũng là một hình thức sinh hoạt văn hóa trong đêm trung thu mà các cơ quan, đoàn thể tổ chức cho trẻ em vui tết trung thu, nhất là với các trẻ em có hoàn cảnh khó khăn, cùng với múa lân, rước đèn. Đây là những hoạt động thể hiện sự quan tâm của cộng đồng, xã hội đối với trẻ em, thế hệ tương lai của đất nước.

Vậy là chúng ta đã biết phá cỗ trung thu là gì và ý nghĩa của việc phá cỗ trung thu. Phong tục này hiện nay vẫn còn ở các làng quê, ở một số nơi đã giản lược hơn nhiều. Dù với hình thức nào thì ngày tết trung thu cũng mang ý nghĩa riêng của nó. Và phá cỗ trung thu cũng là một nét đẹp trong văn hóa dân gian mà chúng ta cần trân trọng giữ gìn.